Mỹ và Trung Quốc bất đồng sâu sắc nhưng sẽ tiếp tục đối thoại

20:58 | 27/07/2021

1,147 lượt xem
Theo dõi PetroTimes trên
|
(PetroTimes) - Cuộc gặp giữa Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Sherman tại Thiên Tân kết thúc mà không có thông cáo báo chí chung đã thu hút sự chú ý của dư luận về các tranh chấp trong quan hệ Mỹ-Trung. Reuters, CNBC, CNN, WP, NYT ngày 26-27/7 đã đồng loạt đưa tin, bình luận về việc chuyến thăm của Ngoại giao Mỹ Sherman đến Trung Quốc đã kết thúc với rất ít dấu hiệu cho thấy việc thu hẹp bất đồng.
Cuộc gặp gỡ  Mỹ -Trung  về  quản lý cạnh tranh và tránh xung độtCuộc gặp gỡ Mỹ -Trung về quản lý cạnh tranh và tránh xung đột

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Thứ trưởng Ngoại giao Sherman và Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã có một cuộc thảo luận thẳng thắn và cởi mở về nhiều vấn đề, thể hiện tầm quan trọng của việc duy trì các kênh liên lạc mở giữa hai nước; hai bên đã thảo luận cách thức thiết lập các điều khoản để quản lý có trách nhiệm quan hệ Mỹ-Trung; Mỹ hoan nghênh sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa Mỹ và Trung Quốc, tiếp tục củng cố sự cạnh tranh của mình nhưng “không tìm kiếm xung đột với CHND Trung Hoa”.

Mỹ và Trung Quốc bất đồng sâu sắc nhưng sẽ tiếp tục đối thoại
Thư trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman gặp Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị. Ảnh: AP

Thứ trưởng Ngoại giao Sherman cho biết đã đề cập đến cam kết của Mỹ về "cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ nhân quyền và các giá trị dân chủ, ủng hộ trật tự quốc tế dựa trên luật lệ”; nêu quan ngại của Mỹ về hành động của Trung Quốc trong một số vấn đề, trong đó có Hồng Kông, Tân Cương, Tây Tạng, Đài Loan, Biển Đông và Biển Hoa Đông. Hai bên đã thảo luận về các vấn đề toàn cầu và khu vực mà có thể hợp tác, như chống biến đổi khí hậu, chống buôn bán ma túy, không phổ biến vũ khí hạt nhân, vấn đề Triều Tiên, Iran, Afghanistan và Myanmar. Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ thể hiện thái độ thận trọng, không kỳ vọng đàm phán mang lại kết quả ngay lập tức, cho biết hai bên đã khá thẳng thắn với nhau về những lĩnh vực có sự khác biệt lớn; đã có cuộc thảo luận rất thực chất và chia sẻ một số ý tưởng về những lĩnh vực mà hai bên có lợi ích chung và những lĩnh vực có lợi ích toàn cầu to lớn; bây giờ cần phải theo dõi cuộc thảo luận đó sẽ đi đến đâu.

Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Quân mô tả các cuộc đàm phán với phía Mỹ là có chiều sâu và thẳng thắn, bày tỏ sự không đồng tình với "chính sách Trung Quốc cực kỳ nguy hiểm" của Washington; đồng thời khẳng định các cuộc đàm phán là có lợi cho sự phát triển lành mạnh của quan hệ Trung-Mỹ. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nói rằng, quan hệ Trung Quốc-Hoa Kỳ đang đối mặt với những khó khăn và thách thức nghiêm trọng, để ngăn chặn quan hệ Trung Quốc-Hoa Kỳ ngày càng xấu đi hoặc thậm chí mất kiểm soát, Washington cần tôn trọng các lập trường căn bản của Trung Quốc, trong đó có Tân Cương, Tây Tạng và Hồng Kông; cho rằng “quả bóng đang ở trên sân của Mỹ”; yêu cầu Washington dỡ bỏ mọi lệnh trừng phạt và thuế quan đối với Trung Quốc.

Quản lý mối quan hệ song phương quan trọng nhất trên thế giới

Bất chấp ngôn ngữ cứng rắn sau các cuộc gặp, cả hai bên đều bày tỏ mong muốn tiếp tục đối thoại. Người phát ngôn Nhà Trắng Jen Psaki cho biết triển vọng về cuộc gặp giữa Tổng thống Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình không đạt được ở Thiên Tân, nhưng hy vọng sẽ có cơ hội để trao đổi vào một thời điểm thích hợp. Dư luận cho rằng Mỹ và Trung Quốc đều đang cố gắng giành lợi thế khi đấu tranh nhằm quản lý mối quan hệ song phương quan trọng nhất hiện nay, tạo tiền đề cho cuộc gặp đầu tiên giữa Tổng thống Mỹ Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, dự kiến ​​tại Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Italia trong tháng 10/2021. Tổng thống Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình đều muốn đặt một nền tảng nhất định cho mối quan hệ đang xấu đi; cả hai đều hiểu quan hệ Mỹ-Trung là mối quan hệ song phương quan trọng nhất trên thế giới, có những tác động đáng kể đối với sự ổn định toàn cầu, về chính trị, an ninh và kinh tế.

Mỹ và Trung Quốc bất đồng sâu sắc nhưng sẽ tiếp tục đối thoại
Cuộc gặp cấp cao Mỹ-Trung đầu tiên tại Alaska tháng 3/2021. Ảnh: Fredric J. Brown.

Để quản lý quan hệ Mỹ-Trung, chính quyền Biden đã vạch ra chiến lược đối đầu với Trung Quốc tại các điểm tranh chấp, đồng thời để ngỏ cánh cửa hợp tác trong việc xử lý các thách thức toàn cầu. Các quan chức Mỹ nhấn mạnh rằng chuyến đi của Thứ trưởng Ngoại giao Wendy Sherman đến Thiên Tân gặp Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị và các quan chức Trung Quốc khác là một cơ hội để đảm bảo rằng sự cạnh tranh gay gắt giữa hai đối thủ địa chính trị không dẫn đến xung đột. Các chuyên gia trong khu vực cho rằng mục đích quan trọng của chuyến thăm Trung Quốc của bà Sherman dường như là để đảm bảo sự khác biệt ngày càng sâu sắc giữa hai bên không dẫn đến sự đối đầu nguy hiểm. Washington muốn tìm hiểu kỹ hơn lập trường của Trung Quốc, giảm thiểu nguy cơ nhận định sai và tránh tính toán sai lầm có thể dẫn đến xung đột toàn diện. Việc Trung Quốc đưa ra danh sách về các yêu cầu của mình với Mỹ, nêu các điều kiện tiên quyết đối với các hình thức hợp tác với Mỹ, cho thấy Trung Quốc đang thực hiện một cách tiếp cận tối đa trong quan hệ Mỹ-Trung.

Kỳ vọng rất thấp về việc hai bên sẽ ổn định quan hệ trong tương lai gần

Các chuyên gia cho rằng Mỹ và Trung Quốc đang trong giai đoạn cạnh tranh chiến lược, quan hệ về tổng thể đang đi xuống và xu hướng đó sẽ tiếp tục diễn ra, như thể hiện tại các cuộc đàm phán hôm thứ Hai. Dư luận cho rằng chỉ nên đặt kỳ vọng rất thấp về việc hai bên sẽ tìm thấy điểm chung và ổn định quan hệ trong tương lai gần. Có một số các dấu hiệu cho thấy chính quyền Biden mở rộng quy mô các hoạt động gây áp lực đến Bắc Kinh, như trừng phạt việc bán dầu của Iran cho Trung Quốc, đồng thời tăng cường phối hợp với các đồng minh. Chính quyền Biden coi trọng chính sách đối với châu Á, thể hiện qua các chuyến thăm của quan chức chính quyền tới khu vực, trong đó có chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken. Tổng thống Biden cũng dự kiến sẽ tổ chức các cuộc gặp thượng đỉnh với Nhật Bản, Úc và Ấn Độ vào cuối năm nay.

Theo chuyên gia quan hệ quốc tế, những gì thể hiện ở Thiên Tân có thể khiến các đồng minh và đối tác của Hoa Kỳ không yên tâm khi các nước hy vọng về một sự ổn định lớn hơn và khả năng dự đoán cao hơn trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc.

Thanh Bình