Độc đáo những món gỏi cá nổi tiếng khắp ba miền

Gỏi cá trộn - Lai Châu

Gỏi cá trộn của dân tộc Thái là món ăn có đủ vị chua, cay nhưng lại ngậy thơm của lạc rang. Nguyên liệu chính để làm món gỏi cá trộn gồm: cá tươi (có thể là cá chép, cá mè, cá hồi), hoa chuối rừng thái mỏng ngâm nước, rau mùi tàu, rau thơm, húng lủi, húng nước, tía tô, ớt tươi, tỏi lá, tỏi củ, lạc rang giã nhỏ, mắc khén, hạt tê, quả chanh, đặc biệt không thể thiếu nước cốt măng chua. Khi đã chuẩn bị xong nguyên liệu, trộn đều cá thái mỏng với các gia vị đã chuẩn bị. Món ăn không chỉ mang hương vị Tây Bắc mà còn mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Thái.

Gỏi cá mè - Hiệp Hòa (Bắc Giang)

Món gỏi cá mè là một trong những đặc sản nổi tiếng của vùng quê Hiệp Hòa. Món ăn được chế biến khá công phu, phải là những người có kinh nghiệm và sành ăn mới có thể chế biến thành công. Cá dùng để làm gỏi phải là cá còn sống, được nuôi ở ao cát có nguồn nước ra nước vào thường xuyên. Cá sau khi sơ chế sạch sẽ, lọc lấy phần thịt ngâm trong rượu trắng khoảng 40⁰ trong vòng 2 đến 3 phút. Sau đó, bỏ ra dùng giấy bản sạch thấm khô, dùng nhíp rút hết các xương dăm của cá sau đó dùng giấy thấm gói cá ủ vào trong gạo khoảng 2-3 tiếng thì đem ra thái và trộn đều với bột riềng và bột đỗ tương đã rang và xay thành thính, dùng giấy cứng bọc kín để riềng thẩm thấu vào cá.

Lá nhội, lá sung, lá lộc vừng, lá mơ lông, lá vọng cách, lá rấp cá, tía tô, kinh giới, mùi tàu, lá ổi, lá đinh lăng, bánh đa nem, chuối xanh, khế chua,…là những loại gia vị, rau thơm không thể thiếu.

Ngoài ra nước chấm cũng được pha chế rất công phu, với nguyên liệu chính là đầu, gan cá được băm nhỏ cùng với thịt ba chỉ rồi ướp với mẻ và các gia vị. Sau đó cho mỡ lợn hoặc dầu ăn để phi thơm hành, tỏi, cho hỗn hợp trên vào xào qua rồi cho thêm nước, đun sôi nhỏ lửa khoảng 15 - 20 phút thêm trứng vịt đã đánh tan cho vào nồi khuấy đều và nêm nếm cho vừa ăn là được.

Cách chế biến đã rất cầu kì, nhưng thưởng thức gỏi cá còn là cả một nghệ thuật. Khi ăn có thể dùng bánh đa nem hoặc trực tiếp dùng các loại lá thơm để gói. Đặt miếng cá vào giữa rồi cuộn lại, chấm vào nước chấm rồi đưa lên miệng nhai…Vị ngọt thơm của cá gỏi, mằn mặn, cay cay, beo béo của nước chấm hòa quyện với mùi vị của các loại rau thơm tạo nên một món ăn độc đáo.

Gỏi cá nhệch - Ninh Bình

Gỏi cá nhệch là đặc sản Ninh Bình mang hương vị thơm bùi bùi của gạo nếp rang, vị chua thanh thanh của dấm và vị cay ấm của gừng với tỏi, ớt, tiêu, sả. Để chế biến món gỏi cá nhệch này, người ta thực hiện một chuỗi khâu chế biến hết sức kì công. Cá nhệch sau khi sơ chế sạch đem thái mỏng trộn cùng các loại gia vị đã chuẩn bị sẵn. Phần da cá cùng với xương cá phải được rán giòn, trong đó da cá thì cuộn với gỏi, còn xương cá thì giã nhuyễn nấu chẻo. Chẻo là một nước chấm đặc biệt để ăn cùng.

Ăn gỏi cá nhệch không thể thiếu các loại rau thơm như: lá đinh lăng, lá sung, mơ lông, sấu hay khế, ớt… Miếng gỏi cá được cuộn vào rau sống, đổ chẻo lên và cuộn lại bằng miếng da cá rất thơm ngon, thực khách cũng có thể chấm thêm nước chấm. Hương vị gỏi cá nhệch Kim Sơn không chỉ giòn ngon, hơi chát của các loại rau, thêm vị béo của chẻo và vị dai giòn ngọt bùi của cá, vị nồng thơm của gia vị càng tạo nên sự đặc biệt cho món ăn này, ăn một lần là nhớ mãi.

Gỏi cá trích - Phú Quốc

Cá trích có rất nhiều ở vùng biển Phú Quốc. Thịt cá trích ngon và lành tính nên được chế biến thành nhiều món ngon như chiên, nấu canh chua, sốt cà chua, làm chả... nhưng theo người dân Phú Quốc thì làm gỏi là ngon nhất. Cá được sau khi được sơ chế sạch sẽ, lọc lấy phần thịt hai bên rồi trộn cùng hành tây thái mỏng, cà rốt thái sợi, dừa nạo, thêm tỏi băm phi vàng, ngò rí và nước sốt chua ngọt. Món gỏi cá trích ngon không thể thiếu chén nước chấm tỏi ớt và đậu phộng rang tán nhuyễn. Khi ăn, thực khách lấy miếng bánh tráng mỏng cho rau sống, dưa leo, gỏi cá, rồi cuộn tròn, chấm cùng nước chấm chua ngọt. Vị tươi ngon của thịt cá trích ngậy béo của dừa, mùi rau thơm hòa quyện cùng nước chấm đậm đà sẽ làm thực khách nhớ mãi.

Gỏi cá mai - Bình Thuận

Gỏi cá mai - đặc sản không thể thiếu khi nhắc đến vùng biển Phan Thiết. Cá Mai tuy dễ kiếm nhưng cách chế biến lại khá cầu kỳ, đòi hỏi sự tỉ mỉ. Cá mai dùng để làm gỏi phải là loại thật tươi, mới được đánh bắt về. Sau đó đánh vảy, bỏ đầu, bóp nhẹ lườn để lấy xương. Thường người ta sẽ ngâm thịt cá mai với nước đá để cá săn chắc hơn, khi đem làm gỏi thì ướp với một ít nước cốt chanh để tạo độ chua. Sau đó trộn cá cùng với ớt, lạc rang, gia vị, tiêu hành, tỏi giã nhỏ, rau thơm để thấm.

Một thứ “phụ gia” quan trọng của món gỏi cá Mai là nước chấm. Nước chấm có me chua, đường cát, chuối chín, tỏi, ớt, nước mắm nhĩ, mè rang, đậu phộng xay tạo thành thứ nước sốt sền sệt chua cay, mặn ngọt, bùi bùi đủ cả. Khi ăn dùng bánh tráng mỏng rồi cho lên đó một ít bún tươi, thêm một ít rau sống, một miếng chuối chát rồi cho gỏi cá mai vào cuốn lại và chấm rồi thưởng thức. Vị ngon ngọt của cá hòa quyện cùng các gia vị vừa miệng tạo lên một món ăn muốn ăn mãi không thôi.

Kim Anh (T/h)